BAM! Daar ging de arbeidsmarkt in 2022. In één klap van de werkgevers naar de werknemers. Voor organisaties die in beweging willen blijven, zijn jongeren op de werkvloer veel waard. Dat brengt ze dus in een interessante positie. Hoe gaan jongeren zelf om met de nieuwe verhoudingen? En hoe overtuig je ze om voor jouw bedrijf te kiezen? Twee ervaringsdeskundigen delen hun kijk en tips.
TEKST: MILOU VAN DER WOUDE
De tijd dat potentiële collega’s naar de pijpen van werkgevers dansten, is voorbij. En die komt voorlopig niet terug. Zeker om jongeren aan boord te krijgen, moet je extra je best doen. Weet ook Rob Groot, commercieel directeur bij YoungCapital: “Jongeren hebben de banen voor het uitkiezen. Terecht. Met hun mindset staan ze open voor verandering en drijven ze vernieuwing en digitale innovatie aan. Vooral binnen vergrijzende organisaties. Dat maakt ze gewild in elke sector. En ze beseffen steeds beter wat dat betekent.”
JONGEREN WETEN WAAR ZE STAAN
Het werkloosheidspercentage onder jongeren lag in 2022 lager dan ooit. Slechts 7,6 procent van de 15- tot 25-jarige beroepsbevolking had geen baan. Uit ons onderzoek blijkt dat de nieuwe generaties slim gebruikmaken van het overschot aan vacatures en hun sterke positie. 34% van hen gaf aan nu meer te verdienen, 27% van baan geswitcht te zijn en 24% durft meer te vragen bij contractonderhandelingen.
Ook opvallend: de afgelopen 10 jaar waren er nog nooit zoveel voortijdige schoolverlaters. In het studiejaar 2021-2022 stopten ruim 30.000 jongeren zonder hun diploma te halen. Bijna allemaal mbo’ers. Een van de belangrijkste redenen? Ze zien kansen op de krappe arbeidsmarkt, die ze niet willen laten lopen.
Of het een verstandige keuze is om zonder diploma het bedrijfsleven in te duiken? Rob vindt van niet. Maar, hij begrijpt de verleiding. “Je merkt dat geld een belangrijke trigger is voor jongeren. Het betekent vrijheid. Om te doen en laten wat ze willen. Daarnaast zijn ze kritischer op de inhoud van het werk en de manier waarop werkgevers met ze omgaan. Bevalt het ze ergens niet, dan kiezen ze voor een functie elders.”
Een organisatie die goed weet in te spelen op de huidige wensen van jonge medewerkers is Achmea. Zo hebben collega’s er een klimaatbudget en onbeperkt opleidingsbudget. In 2021 ging de verzekeraar een stap verder: de 36-urige fulltime werkweek ging naar een 34-urige. Mét behoud van salaris en vakantiedagen.
Robert Boulogne, adviseur Toekomst van Werk, bracht het idee voor de verkorte werkweek bij Achmea tot leven.
DE WERELD IS VERANDERD. WAAROM WERK NIET?
Volgens Robert waren er meerdere redenen voor de urenverandering. “De belangrijkste was dat we zagen dat er maatschappelijk iets veranderd is”, vertelt hij. “En dat terwijl de manier waarop wij werkten nog leunde op een idee van letterlijk 100 jaar geleden: 8 uur per dag werken, de man een fulltime baan, de vrouw het huishouden. Voor veel jonge mensen ziet dat leven er natuurlijk heel anders uit. Maar, de huishoudelijke en zorgtaken werden er niet minder om.”
Er moest een duurzamere manier zijn om leven, werken, zorgen en leren te combineren. Met dat uitgangspunt gingen Robert en z’n team aan de slag. “Als mensen dat allemaal moeten doen met 36 of 40 uur werken, dan is het moeilijk om die balans te vinden. En dan ook nog het vooruitzicht dat je richting je 70e pas met pensioen kan. Met de 34-urige werkweek geven we veel meer gehoor aan de wensen en behoeften van onze collega’s om al die taken prettiger en duurzamer te combineren.”
DE VOORWAARDEN
Samen met de vakbonden ontwikkelde Achmea een nieuwe cao, waarin is opgenomen dat 34 uur geldt als fulltime werkweek.
Voor zowel interne als flexkrachten. Maar ook dat het een visie is op het duurzaam organiseren van werk en geen regel. Belangrijk volgens Robert. Willen medewerkers meer of minder werken, dan kan dat als het werk het toelaat. Hun arbeidsvoorwaarden worden dan naar rato aangepast.
Ook kunnen ze gedurende het jaar hun uren wijzigen. Voor bijvoorbeeld een hobby of om te sparen voor een wereldreis. Verder mogen medewerkers zelf kiezen hoe zij hun uren verdelen over 4 of 5 dagen. De enige voorwaarde is dat ze rekenen met werkdagen van maximaal 8,5 uur.
DOOR WERK ANDERS IN TE RICHTEN, GING DE PRODUCTIVITEIT OMHOOG.
POSITIEVE REACTIES ÉN KRITISCHE VRAGEN
Dat het idee werkelijkheid werd, was een proces van 10 jaar. Dat zit ’m volgens Robert vooral in dat het management en de eigen mensen in de organisatie erg aan het idee moesten wennen. Uiteindelijk waren veel mensen positief toen Achmea het nieuws lanceerde, maar er werden ook kritische vragen gesteld. Is het wel een verstandige stap om te zetten? Past het bij deze tijd? Moeten we juist niet meer werken in plaats van minder?
“Sommige mensen waren bang dat ze hetzelfde werk in minder uren moesten doen. Zorgen die we volledig snapten. Hier hebben we dan ook een duidelijke afspraak met de vakbonden over gemaakt. Verlangen we het onmogelijke van mensen of gaat de werkdruk omhoog? Dan nemen we extra mensen aan om de uren op te vangen.”
Zo gezegd, zo gedaan. Bij afdelingen als de klantenservice werden meer mensen aangenomen om de vrijgekomen werkuren te compenseren. Bij andere banen was dat niet nodig. Door werk anders te organiseren, processen efficiënter te maken of bepaalde taken niet meer te doen. Dit leidde ook tot een verhoging van de productiviteit.
NOG MEER VOORDELEN
Naast dat de verandering uiteindelijk meer werkgelegenheid, hogere productiviteit en een betere werk-privébalans opleverde, zijn er nog meer dingen die positief kunnen uitpakken. Zo kan de verkorte werkweek bijdragen aan gendergelijkheid binnen relaties. Want als de ene partner minder uren per week maakt, kan de ander ervoor kiezen om meer te werken.
Daarnaast boost het de ontwikkeling van veel medewerkers. Zo ziet Achmea dat steeds meer collega’s een training of opleiding volgen. Door de vrijgespeelde uren en het onbeperkte opleidingsbudget.
Ook een interessante: maakt de 34-urige werkweek een jongerenmagneet van Achmea? Robert bevestigt dat het uitstekend gaat met de werving en weet zeker dat de optie hieraan bijdraagt:
“Doordat de verkorte werkweek is verbonden met flexibiliteit, loonbehoud en meer tijd voor ontwikkeling en zorgtaken, raak je veel punten die jongeren tegenwoordig belangrijk vinden. Het is deze optelsom die je verhaal extra sterk maakt.”
DE MAATSCHAPPIJ IS VERANDERD. MENSEN ZIJN VERANDERD. DUS ORGANISEER WERK OOK ANDERS.
BIJ TWIJFEL: DOEN
Als het aan Robert ligt, gaan veel meer bedrijven over op een 34-urige werkweek. Ook in het mkb. “Als iedereen 34 uur werkt, gaat de arbeidsmarktparticipatie per saldo omhoog. Op een duurzame manier die mensen kunnen volhouden. De maatschappij is veranderd. Mensen zijn veranderd. Daar hoort gewoon een andere organisatie van werk bij. We hopen door op deze manier arbeid te verdelen, dat mensen langer vitaal en gezond blijven. Dat is goed voor iedereen.”
Hij heeft dan ook één advies: “Experimenteer vooral, houd de flexibiliteit erin en laat zien dat je als werkgever een visie hebt op hoe je arbeid op een duurzame manier organiseert. Dan pluk je er veel vruchten van. Hoe groot of klein je bedrijf ook is.”